In z'n perspectief
Dit beeld staat sinds 1930 op onze Grote Markt en heeft een historische, artistieke, architecturale en culturele waarde.
Het is dan ook erfgoed sinds 1 juli 2009.
Dit erfgoed heeft niet alleen een waard, maar uiteraard ook een betekenis.
Dit beeld werd in januari 2022 besmeurd met rode verf (ook in het verleden werd het standbeeld van de generaal al gecontesteerd en gevandaliseerd).
Gespecialiseerde firma’s dienden gecontacteerd te worden om niet nog meer schade te berokkenen aan het beeld.
Gespecialiseerde firma’s om polarisaties uit de wereld te helpen bestaan niet.
De geschiedenis herhaalt zich …
De problematiek en het verschil in percepties evenzeer ...
Beelden zijn dynamogrammen en toch onveranderlijk.
Soms is er veel wind, soms is het windstil.
Mochten we het, elk op de juiste afstand kunnen bekijken in zijn context.
Hij heeft zijn kwaliteiten als leidinggevend militair bewezen.
Voor Diksmuide was hij van grote betekenis tijdens de strijd van WOI.
Uiteraard mogen we deze oorlog nooit vergeten.
We weten hoeveel militairen en burgers hun levens geofferd hebben voor onze democratische vrijheden.
Over zijn koloniaal verleden zijn er ethische twijfels.
Uiteraard mogen we ook koloniale wantoestanden nooit vergeten.
Over zijn gebrek aan kennis van het Nederlands is er geen twijfel,
maar ook dit moeten we in de context van de tijd te zien.
Laten we hopen op tijden van een universele taal van bilateraal respect.
Historische context
Ter gelegenheid van het nationaal eeuwfeest van België in 1930 wordt hier op 7 september – in aanwezigheid van prins Leopold (1901-1983) en de minister van landsverdediging Charles de Broqueville (1860-1940) - het Belgisch herdenkingsmonument voor Alphonse Jacques de Dixmude (Stavelot, 1858 – Elsene, 1928) ingehuldigd.
Nationaal comité
In 1928 richt men een nationaal comité in voor de oprichting van dit herdenkingsmonument. Dit comité is samengesteld uit de vertegenwoordigers van de toenmalige politieke, kerkelijke en militaire machten van België. Volgens het nationaal comité verdient generaal Jacques – omwille van zijn militaire verdiensten - een standbeeld. Door nationale en publieke inschrijvingen verzamelt men de nodige fondsen in om dit monument te bekostigen. Het comité neemt in alles voortouw en beslist over de artistieke uitvoering en de plaatsing van het monument in Diksmuide. De oprichting ervan wordt een nationale kwestie en moet het tegenwicht bieden aan zijn Vlaamse evenknie - de eerste IJzertoren - eveneens ingehuldigd in 1930.
Loopbaan
Alphonse Jacques de Dixmude wordt in 1858 in Stavelot geboren en start zijn militaire loopbaan in 1878. Als koloniaal ambtenaar is hij tussen 1887 en 1905 viermaal in het Congo van Leopold II werkzaam. Van 1908 tot 1912 is hij als majoor verbonden aan de Koninklijke Militaire School in Brussel. In 1913 wordt hij benoemd als luitenant-kolonel bij het 12e Linieregiment in Luik. In 1914, bij de Duitse inval in België wordt hij bevelhebber van de 2e Brigade (11e en 12e Linieregiment) van de 3e Legerafdeling.
Tijdens de Slag van de IJzer (18-31 oktober 1914) voert kolonel Jacques samen met de Franse admiraal Pierre Alexis Ronarc’h (1865-1940) het bevel over de verdediging van Diksmuide. De stad aan de IJzer ligt zwaar onder het Duits vuur en wordt krachtdadig verdedigd door de Franse Marine Fusiliers en diverse Belgische eenheden. De kolonel ontvangt zijn bevordering tot generaal-majoor in 1915 en in 1916 tot luitenant-generaal. Als generaal krijgt hij – tot de aan de wapenstilstand in 1918 – de algemene leiding van de 3e Legerafdeling.
Dixmude
Door zijn militaire verdiensten ontvangt generaal Jacques het grootlint in de Leopoldsorde en wordt hij in 1919 in de adel verheven met de titel van baron en de toelating om ‘de Dixmude’ aan zijn naam toe te voegen. In 1921 vergezelt hij het Belgisch koningspaar naar Verenigde Staten voor de plechtige bijzetting van de Onbekende soldaat in Washington. In 1923 gaat generaal Jacques met pensioen. Samen met de Franse admiraal Ronarc’h en de Belgische generaal Jean-Baptiste Meiser (1857-1940) ontvangt hij in 1925 het ereburgerschap van de stad Diksmuide. Baron Alponse Jacques de Dixmude overlijdt in 1928 in Elsene en wordt begraven in Vielsalm. Dit herdenkingsmonument vormt een synthese van zijn rol in de Eerste Wereldoorlog.
***
Voor wie meer wil lezen, verwijzen we graag door naar het boek: Alphonse Jacques de Dixmude: Historische interpretatie van een omstreden figuur, Stichting Kunstboek, Diksmuide, 2016.
Meer info en de recensie van het boek vind je hier terug.