Heel wat voedselgewassen hebben bijen nodig om zich via bestuiving voort te planten. Niet enkel de honingbij is dus van groot belang, want in Vlaanderen zijn er nog meer dan 350 wilde bijensoorten die zorgen voor de bestuiving van planten.
Honingbijen, solitaire bijen en hommels zorgen ervoor dat we kunnen genieten van heel wat lekkers: heerlijk fruit zoals kersen, appelen, bessen, frambozen en aardbeien, maar ook groenten zoals courgettes, paprika’s en aubergines zouden zomaar verdwijnen zonder de bij.
Zowel honingbijen als wilde bijen hebben het de laatste jaren zeer moeilijk en gaan sterk achteruit. Er zijn verschillende oorzaken voor deze achteruitgang:
- Gebrek aan nectarbronnen. Door de verdwijning en versnippering van natuur en open ruimte in Vlaanderen is er minder voedsel voor de bijen aanwezig en hebben wilde bijen het heel wat moeilijker om beschutting en geschikte nestplaatsen te vinden.
- Pesticidengebruik. Pesticiden en andere niet-natuurlijke bestrijdingsmiddelen zijn nefast voor de gezondheid van de bijen. Vooral de nieuwste generatie pesticiden blijkt zeer schadelijk.
- Klimaatverandering. Nattere en warmere omstandigheden zorgen voor een verlengd groeiseizoen, waardoor de grasmat dichter wordt en minder bloemen bevat. Klimaatverandering zorgt er bv. ook voor dat bepaalde bijensoorten en hun favoriete bloemen niet langer op hetzelfde moment verschijnen, en werkt de verspreiding van exotische belagers in de hand.
- Ziekten. Als gevolg van voorgaande factoren nemen ziekten en plagen bij bijen alsmaar toe. De meest bekende bedreiging is de varroamijt: een minuscuul spinnetje dat bijen het leven zuur maakt.